روایتی از زندگی تاجر مشروطه خواه در شاه جهان

«شاه جهان» بهترین مستند تاریخی جشنواره سینما حقیقت در سال 92 و دارنده سه تندیس بهترین مستند نیمه بلند، کارگردانی و بهترین پژوهش از شانزدهمین جشن مستند سیمای ایران، جمعه 28اسفند ساعت 14 از شبکه مستند سیما روی آنتن می رود.

به گزارش روابط عمومي رسانه ملي، حسن نقاشي مستندساز درباره ساخت «شاه جهان» توضيح داد: اين مستند به نقش پرويز شاه جهان، تاجر پارسي، در قيام مشروطه خواهي ايران مي پردازد. داستان از اين قرار است كه شاه جهان در دوران محمدعلي شاه كه مجلس را به توپ مي بندند و استبداد آغاز مي شود، تفنگ، فشنگ و پول نقد براي مشروطه خواهان تهيه مي كند .
اولين حركت تاسيس بانك ملي ايران توسط شاه جهان
وي ادامه داد: از طرفي او يك حركت بزرگ ديگر در تاريخ معاصر ايران كرده كه راه اندازي تجارت خانه اي تحت عنوان تجارت خانه جهانيان است . اين مكان ابتداي حركت بانك ملي ايران بوده است . آن زمان بانك استقراض انگليس و روس در ايران فعاليت داشتند كه مبالغ هنگفتي به دربار پرداخت مي‏كردند و امتيازاتي از آنها مي گرفتند مثلا امتياز تاسيس راه آهن در همان دوران شكل گرفت.
نقاشي تأكيد كرد: كاري كه بانك ملي ايران قصد انجام آن را داشت اين بود كه وام هايي را به دولت پرداخت كند كه ايران محتاج به كشورهاي بيگانه نشود و بازپرداخت پول آن نيز كم باشد. اين قضيه سبب شد تا دولت انگليس و روس براي از پا درآوردن اين حركت تلاش بسياري انجام دهند و سرانجام محمد علي شاه دستور به ترور شاه جهان مي دهد.
تروري كه به خلع محمدعلي شاه از قدرت منجر شد
كارگردان «درخت پارسيك» يادآور شد: ترور شاه جهان زرتشتي سبب تظاهرات مسلمانان و زرتشتيان مي شود تا جايي كه مراجع يزدي وكلايي را استخدام مي كنند تا قاتل را پيدا كنند. در نتيجه پس از خلع محمد علي شاه از قدرت، مشروطه خواهان قاتل او را مكافات مي كنند، اما خانواده شاه جهان كه در آن زمان به كشور هند و انگليس تبعيد شده بودند، ديگر تمايلي به بازگشت به وطن پيدا نمي كنند، هرچند در دوران احمد شاه به ايران دعوت مي شوند اما باز نمي گردند و اين سبب مي شود تا نام پرويز شاه جهان از ورق دفتر تاريخ معاصر ما حذف شود.
نقاشي افزود: من بعد از صد و چند سال من به اين موضوع رسيدم و حدود سه سال متوالي بر روي اين پروژه تحقيقات گسترده اي انجام دادم. متاسفانه منابع مكتوبي درباره شاه جهان وجود ندارد، اما من در مدت پژوهش توانستم به اسناد و مدارك دست اولي دست يابم. در واقع خانه ه‏اي قديمي از بقاياي خانه اصلي شاه جهان باقي مانده كه ما از ساكنان آن اجازه گرفتم و داخل آن را بررسي كرديم و مقدار زيادي اسناد، دست نوشته، مكاتبات داخلي و خارجي شاه جهان و عكس هاي بسياري از او و ساير مشروطه خواهان آن دوران يافتيم و كه اين براي من بسيار خوشحال كننده بود و توانستيم با اسنادي بكر كه تاكنون در هيچ جا نمايش داده نشده فيلم را پيش ببريم.
اين مستندساز در پايان گفت: در دوران پژوهش متوجه شدم كه يكي از نوادگان شاه جهان در آمريكا زندگي مي كند. او را به ايران دعوت كردم و با هم به همان محله هايي كه شاه جهان در آن بود، رفتيم.
عواملي «شاه جهان» عبارتند از پژوهش، كارگرداني و تدوين: حسن نقاشي، تصويربردار: آرش يزداني، صدابردار: احمد صراف يزد، مدير توليد: كامران فضلي، تهيه كننده: مركز گسترش سينماي مستند و تجربي.
بازپخش اين مستند جمعه ششم فروردين ساعت 22 خواهد بود.